Σήμερα η Εκκλησία μας τιμά την μνήμη  τοῦ ἁγίου ἐνδόξου, Προφήτου, Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ’ Ιωάννου. Κατὰ τὰ λόγια τοῦ ιδίου του Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ὁποίου τὴν Ἐνανθρώπηση ο Ιωάννης ἦλθε γιὰ νὰ προετοιμάσει, «οὐκ ἐγήγερται ἐν γεννητοῖς γυναικῶν μείζων Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ».  Σήμερον λοιπὸν γεννᾶται ὁ ἄγγελος κατὰ τὸν βίον καὶ τὴν ἁγιότητα, γιὰ νὰ γίνει ὁ ἄγγελος τῆς παρουσίας Χριστοῦ.Σήμερον γεννᾶται τὸ παιδίον πού, «προφήτης ὑψίστου κληθήσεται». Σήμερον γεννᾶται ὁ κήρυκας τῆς μετανοίας, αὐτὸς ποὺ θὰ μετατρέψει τὴν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνη σὲ πολιτεία. Σήμερον γεννᾶται ὁ ὑλικὸς ἄνθρωπος ποὺ θὰ ἀξιωθεῖ νὰ ἀκουμπήσει τὴν θείαν κεφαλήν, ὐπακούοντας στὴ θεία ἐντολὴ «ἄφες ἄρτι· οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην».

Γονεῖς τοῦ Ἰωάννη ἦταν ὁ ἱερέας Ζαχαρίαςκαὶ ἡ κόρη τοῦ ἱερέα Ματθάν, Ἐλισάβετ.Ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς τοὺς περιγράφει ὅτι ἦσαν δίκαιοι και οι δύο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, πορευόμενοι στις εντολές τοῦ Κυρίου.  Οἱ περισσότεροι ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους προσπαθοῦν νὰ εἶναι δίκαιοι κατὰ τὸ δυνατὸν, ὅσο τουλάχιστον ἀφορᾶ τὴ συμπεριφορά τους στὸ κοινωνικὸ πλαίσιο. Ὁ Ζαχαρίας καὶ ἡ Ἐλισάβετ ξεχώριζαν, ἀφοῦ μετροῦσαν τὴ δικαιοσύνη μὲ τὰ μέτρα ποὺ ἔθετε ὁ Θεός, γι’ αὐτὸ καὶ θεωροῦνταν ἀπὸ τὸν περίγυρό τους ὡς «ἄμεμπτοι», δηλαδὴ κάποιοι ποὺ δὲν ἐπιδέχονταν ψεγάδι, κατηγορία. Ἀκόμα καὶ τὴν ἀτεκνία τους, ποὺ στὴν ἑβραϊκὴ κοινωνία τῆς ἐποχῆς ἐθεωρεῖτο ὡς κατάρα, τὴν ἐδέχονταν ὡς ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ. Μπορεῖ νὰ ἔνιωθαν μιὰ πίκρα, ὅμως ἀναγνώριζαν βαθειὰ μέσα τους ὅτι Ἐκεῖνος γνωρίζει καλύτερα. Ἄλλωστε τὸ ὅτι ὁ Θεὸς εἶχε ἀναδείξει τὸν Ζαχαρία σὲ Ἀρχιερέα , ἦταν μία τιμὴ ποὺ ὑπερέβαινε κατὰ πολὺ τῆς λύπης τῆς ἀτεκνίας. Τὸ νὰ δέεται γιὰ τὰ προβλήματα (σωματικὰ καὶ πνευματικά) τοῦ λαοῦ, ἦταν γιὰ τὸν ταπεινὸ λευΐτη ἡ καθημερινὴ πληρωμὴ ποὺ λάμβανε ἀπὸ τὸν Θεό.

Καὶ τὴν μοναδικὴ ἐκείνη ἡμέρα τοῦ χρόνου, κατὰ τὴν ἑορτὴ τῆς Σκηνοπηγίας ἤ τοῦ Ἐξιλασμοῦ ποὺ συνέπιπτε κατὰ τὸν μῆνα Σεπτέμβριο, τότε ποὺ ὁ ἱερέας Ζαχαρίας μπῆκε στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων, ἔγινε καὶ μύστης θείων ἀποφάσεων. Ὅπως περίπου δύο χιλιάδες χρόνια πρὶν ἕνας ἄλλος πρεσβύτης, ὁ Ἀβραάμ, πῆρε ἄμεσα ἀπὸ τον Θεό τὴν εἴδηση τῆς γέννησης τοῦ Ἰσαάκ, τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ σ’ αὐτὴ τὴν περίπτωση: μέσα στὸν πιὸ ἱερὸ χῶρο, ἀνάμεσα στὰ πιὸ σημαντικὰ γιὰ τοὺς ἑβραίους θησαυρίσματα (τὸ Νόμο, τὸ μάννα, τὴν ῥάβδο τοῦ Ἀαρών), στὴν πιὸ σημαδιακὴ ἡμέρα τοῦ χρόνου, ὁ Ζαχαρίας παίρνει τὴν πληροφορία ποὺ ὡς ἄνθρωπος περίμενε ἐναγωνίως, ἀλλὰ καὶ ὡς μέρος τοῦ ἀνθρώπινου εἴδους προσδοκοῦσε γιὰ τόσες γενεές: «μὴ φοβοῦ, Ζαχαρία· διότι εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σου, καὶ ἡ γυνή σου Ἐλισάβετ γεννήσει υἱόν σοι, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰωάννην». Τρία εἶναι τὰ σημαντικὰ σ’ αὐτὴ τὴν πρόταση:

α) Ὁ ἄνθρωπος φοβᾶται ὅταν βρίσκεται ἀντιμέτωπος εἴτε μὲ τὸν κίνδυνο,ἤ ὅταν νιώθει δέος.Ὁ Ἀδὰμ μετὰ τὴ διάπραξη τῆς παρακοῆς φοβόταν ἀκόμα καὶ τὴ σκιά του θὰ λέγαμε, γι’ αὐτὸ καὶ ἀπαντὰ στὴν θεία πρόσκληση «Ἀδάμ, ποῦ εἶ;», «τῆς φωνῆς σου ἤκουσα περιπατοῦντος ἐν τῷ παραδείσῳ καὶ ἐφοβήθην, ὅτι γυμνός εἰμι, καὶ ἐκρύβην». Ὁ Ζαχαρίας γνωρίζει τὰ περὶ ἀγγέλων, ὅμως ἡ ξαφνικὴ παρουσία ἑνὸς αγγέλου μπροστά του, τὸν ξαφνιάζει καὶ τὸν γεμίζει δέος, γι’ αὐτὸ «καὶ ἐταράχθη Ζαχαρίας ἰδών, καὶ φόβος ἐπέπεσεν ἐπ᾿ αὐτόν».

β) Τὰ ἐπόμενα ἀγγελικὰ λόγια εἶναι πολὺ σημαντικά: «εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σου».Ποιὰ ὅμως δέηση; Ὅπως εἴπαμε, ὁ προσωπικὸς πόθος τοῦ Ζαχαρία ἦταν ἡ τεκνοποίηση, ὄμως ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος προσφέρει διαφορετικὴ προσέγγιση. Ἀφοῦ ὁ Ζαχαρίας ἦταν ἐκεῖ ὠς ἱερέας καὶ παρακαλούσε για να συγχωρήσει ο Θεός τα αμαρτήματα του λαού,αὐτὸ ἱκανοποιεῖ ὁ δεχόμενος τὴ δέηση. Γνωρίζουμε ἐκ τῶν ὑστέρων πὼς ὁ γιὸς τοῦ Ζαχαρία, ὁ Ἱωάννης, θὰ εἶναι αὐτὸς ποὺ ἀφ’ ἑνὸς καλοῦσε τοὺς Ἰουδαίους «εἰς μετάνοιαν» καὶ προετοίμαζε «τὴν ὁδὸν Κυρίου», καὶ ἀφ’ ἑτέρου προανάγγελλε τὸν «ἀμνὸν τοῦ Θεοῦ, τὸν αἴροντα τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου». Ἡ ἁμαρτία τοῦ ἀνθρώπου ἦταν τὸ διαχρονικὸ πρόβλημα ποὺ ἀναλαμβάνει νὰ λύσει ὁ Θεός,καὶ χρησιμοποιεῖ γι’ αὐτὸ τὰ πιὸ ἀπρόσμενα συστατικά: τὰ γεροντικὰ καὶ ἀσθενικὰ σώματα, τὴν πολύχρονη στείρωση, τὴν μεγάλη ηλικία, ὅπου φαινομενικὰ ἤ φυσικὰ τουλάχιστον, ήταν δύσκολη η τεκνοποιία. Κι’ ὅμως ὅταν «ἐπαγγέλλεται ὁ Θεὸς … νικᾶται φύσεως τάξις».

γ) Ὅλα αὐτὰ θὰ γίνουν πραγματικότητα ὅταν «ἡ γυνή σου Ἐλισάβετ γεννήσει υἱόν σοι, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰωάννην». Μόλις τὰ τελευταία χρόνια ἡ ἰατρικὴ ἐπιστήμη κατάφερε νὰ μαθαίνει τὸ φύλο τοῦ παιδιοῦ πρὶν αὐτὸ γεννηθεῖ, καὶ μέχρι τότε ἡ πρόγνωση βασιζόταν σὲ λογῆς-λογῆς ὑποθέσεις καὶ δεισιδαιμονίες. Ἔτσι, ἡ προαγγελία τῆς γέννησης υἱοῦ μπορεῖ κάλλιστα νὰ θεωρηθεῖ ὡς ἐγγύηση τῆς ἐξαγγελίας τῶν πιὸ πάνω, ποὺ μάλιστα ἐπιβεβαιώνεται μὲ τὴ γέννηση τοῦ παιδίου, ποὺ ἐπιπλέον ὀνοματοδοτεῖται ἀπὸ τὸν Θεόν: «καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰωάννην».Ἀφοῦ ὁ Θεὸς μονομερῶς σχεδιάζει τὴν ἀνακατασκευὴ τοῦ κόσμου, ὅπως στὴν πρώτη δημιουργία ὀνόμασε τὸν πρωτόπλαστο, ἔτσι καὶ στὴ δέυτερη ὀνομάζει τόσο τὸν Πρόδρομο, ὅσο καὶ τὸν Ἰησοῦν, ποὺ ὡς «γεννώμενον ἅγιον, κληθήσεται υἱὸς Θεοῦ».

Καὶ αὐτὸ παρὰ τὴν παγιοποίηση τῆς συνήθειας νὰ δίνεται τὸ ὄνομα τοῦ πατέρα στὸ πρῶτο ἀγόρι τῆς οἰκογένειας, μὲ σκοπὸ τὴ διαιώνισή του. Τὸ ὄνομα Ἰωάννης σημαίνει «ὁ Θεὸς εἶναι ἐλεήμονας»,καὶ σίγουρα συμβαδίζει μὲ τὶς συνθῆκες γέννησης τοῦ παιδίου. Ὁ Ἰωάννης ἦταν δῶρο τοῦ Θεοῦ στοὺς ὑπέργηρους γονεῖς του, γι’ αὐτὸ καὶ οἱ περίοικοι καὶ συγγενεῖς ἔλεγαν στὴν Ἐλισάβετ «ὅτι ἐμεγάλυνε Κύριος τὸ ἔλεος αὐτοῦ μετ᾿ αὐτῆς, καὶ συνέχαιρον αὐτῇ».

Τὴν ἴδια χαρὰ ἐπιδεικνύει καὶ ἡ Ἐκκλησία, ποὺ τιμᾶ τὸν Πρόδρομο ἑορτάζοντας καὶ τὸ Γενέσιόν του – κάτι ποὺ κάνει μόνο μὲ τὸν Θεάνθρωπο καὶ τὴν Παναγία Μητέρα Του. Ἡ γέννηση τοῦ Προδρόμου γίνεται αἰτία χαρᾶς γιὰ τοὺς γονεῖς του, ἀφοῦ δι’ αὐτῆς η στείρωση της Ελισάβετ και η ἀφωνία του Ζαχαρία καταργούνται. Αλλά καὶ γιὰ τὸν ἄνθρωπο καταργείται η αμαρτία,  γιατὶ  η σάρκωσις Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, κηρύττεται στον κόσμο. Ἀκόμα καὶ μὲ τὸ μαρτυρικὸ τέλος του, ὁ Ἰωάννης ὑπηρετεῖ τὸν Θεόν, γενόμενος προάγγελος τῆς παρουσίας του Ζωοδότη καὶ εἰς τὸν ᾅδῃ. Εἶναι ἕνα ἔργο ποὺ ξεκινᾶ ἀπὸ τότε πού, βρέφος ἀκόμα στὴ κοιλιὰ τῆς μητέρας του σκιρτᾶ μπροστὰ στὴν παρουσία τοῦ Κυρίου Του. Ἡ στεντόρεια «φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ· ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου. εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίβους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν» ποὺ ἀκούγεται ἔκτοτε, ἐπιμένει νὰ καλεῖ σὲ σωτηρία καὶ  «ὑμνολογεῖ τὸν Κύριον, καὶ Θεὸν εἰς τοὺς αἰῶνας». Ἀναγνωρίζοντας καὶ ἐμεῖς το σπουδαιότατο έργο του Ιωάννη ἄς ἀκολουθήσουμε τὸ παράδειγμα τῆς ἀπόλυτης ἀφοσίωσης εἰς τὸ ἔργο καὶ τῆς δικῆς μας ἀσφάλειας καὶ σωτηρίας καὶ πραγματικῆς εὐτυχίας, καὶ ἄς εὐχηθοῦμε ὅπως «Ταῖς τοῦ Σοῦ Προδρόμου ἁγίαις πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν.»

Πρωτοπρεσβύτερος Στέφανος Χρυσάνθου

Πατήστε για ΕΔΩ μορφή pdf