Στήν Ὀρθόδοξη ἐκκλησιαστική λατρεία καί ζωή ἔχει καθιερωθεῖ νά ἑορτάζονται καί οἱ μνῆμες τῶν ἁγίων Πατέρων, οἱ ὁποῖοι, κατά καιρούς, συγκρότησαν τίς μεγάλες Συνόδους τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ ὁποῖες καί φέρουν τόν τίτλο: «Οἰκουμενικές» δηλαδή Σύνοδοι καί στίς ὁποῖες πῆραν μέρος Ἐκπρόσωποι ὅλων τῶν κατά τόπους Ἐκκλησιῶν. Ὑπάρχουν καί ἄλλες Σύνοδοι, οἱ ὁποῖες ὀνομάζονται «Τοπικές», καί τοῦτο, γιατί τίς συγκρότησε μικρός-περιορισμένος ἀριθμός Ἐκπροσώπων-Ἐκκλησιῶν μιᾶς περιοχῆς.

Ὡστόσο, οἱ ἀποφάσεις τῶν Συνόδων, καί ἰδιαίτερα τῶν Οἰκουμενικῶν, περιβάλλονται μέ μεγάλο κῦρος, γιατί ἀναφέρονται, κυρίως, σέ καίρια θέματα τῆς πίστης καί τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας. Ἔτσι, ἕνα τέτοιο κεφαλαιῶδες ζήτημα ὑπῆρξε καί ἐκεῖνο, μέ τό ὁποῖο ἀσχολήθηκε ἡ Δ΄Οἰκουμενική Σύνοδος, ἡ ὁποία συνῆλθε τό 451μ.Χ. στή Χαλκηδόνα (πλησίον τῆς Κωνσταντινουπόλεως) καί ἡ ὁποία ἀριθμοῦσε 630 Πατέρες-Ἐκπροσώπους τῆς ὅλης Ἐκκλησίας τοῦΧριστοῦ.

Καί ποιός ἦταν ὁ«ἐπεῖγον» λόγος αὐτῆς τῆς σύναξης τόσων Πατέρων; Καί μόνο νά σκεφθεῖ κάποιος, ὅτι τότε τό ταξίδι ἀπό τήν Ἀλεξάνδρεια μέχρι τήν Κωνσταντινούπολη κρατοῦσε, λόγῳ καί τῶν ἐνδιάμεσων σταθμῶν τοῦ πλοίου, τρεῖς μῆνες, μπορεῖ νά ὑπολογίσει τό μέγεθος τῆς ἀνάγκης σύγκλησης μιᾶς τέτοιας μεγάλης Συνόδου. Ναί, ἦταν κρίσιμα γιά τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας τά προβλήματα, τά ὁποῖα προέκυψαν, ἐξ αἰτίας τῆς αἵρεσης, ὅπως ὀνομάστηκε, τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ. Ὁ Ἀρχιμανδρίτης Εὐτυχής, στήν προσπάθειά του νά πολεμήσσει τήν αἵρεση τοῦ Νεστορίου, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, ὁ ὁποῖος δίδασκε τό «ἄσχετο» τῶν δύο φύσεων, θείας καί ἀνθρώπινης, τοῦ Χριστοῦ, περιέπεσε στό ἄλλο ἄκρο, λέγοντας, ὅτι ὁ Χριστός εἶχε δύο φύσεις, εἶναι δηλαδή καί Θεός καί ἄνθρωπος, πρίν τήν ἕνωση τῶν φύσεων. Ἀλλά, ὅταν ἑνώθηκαν οἱ δύο φύσεις στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, τότε ἡ θεία φύση, λόγῳ τοῦ ἀπείρου μεγέθους της, ἀφομοίωσε καί ἐξαφάνισε τή μικρή ἀνθρώπινη φύση, καί, ἔτσι, ὁΧριστός παρέμεινε μέ μία φύση, μόνο τή θεία. Αὐτό σημαίνει, μέ ἁπλά λόγια «Μονοφυσιτισμός». Στή συνέχεια ἀσπάσθηκαν τή διδασκαλία τοῦ Εὐτυχοῦς καί Ἐπίσκοποι, ὅπως ὁ Διόσκορος, Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας, καί ὁ Σεβῆρος, ὅπως καί ἄλλοι κληρικοί καί λαϊκοί. Καί τό κακό προχωροῦσε.

Καί ποιά εἶναι ἡ στρέβλωση στήν αἵρεση τούτη τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ; Πῶς καί γιατί ἡ διδασκαλία αὐτή πλήττει τήν Ἐκκλησία καί ὑπονομεύει τή σωτηρία μας; Ναί, εἶναι φοβερή καί τραγική ἡ αἵρεση αὐτή. Διότι, ἄν δεχθοῦμε, ὅτι ὁΧριστός παρέμεινε μέ μία μόνο φύση, τή θεία, καί δέν ἦταν καί ἄνθρωπος, τότε ἀλλοίμονό μας! Γιά να καταλάβομε τό μέγεθος τοῦ προβλήματος, λέμε μέ ἁπλό τρόπο: Ἄν ὁ Χριστός δέν ἦταν καί ἄνθρωπος, ὅπως ἔλεγε ὁ Μονοφυσιτισμός, τότε πῶς πείνασε, πῶς δίψασε, πῶς κουραζόταν; Ἤ, ἀκόμη, ἄν ὁΧριστός δέν ἦταν καί ἄνθρωπος, τότε ποιά φύση τοῦ Χριστοῦ σταυρώθηκε, πόνεσε, πέθανε, ἀναστήθηκε; Πάντως, ὄχι ἡ θεότητά του. Γιατί ὁ Θεός δέν πεινᾶ, δέν διψᾶ, δέν κουράζεται, δέν πονᾶ, δέν πεθαίνει· ἀλλά καί δέν ἀνασταίνεται! Ἔτσι, ἄν ὁ Χριστός δέν ἦταν καί ἄνθρωπος, τότε, ἔπαιζε ἕνα ὡραῖο θέατρο! Γι᾿αὐτό, Χριστέ μου, συγχώρεσέ μας! Ἀλλά, ὄχι, ὁ Χριστός ἦταν καί πραγματικά ἄνθρωπος καί εἶχε ὅλα τά στοιχεῖα τῆς ἀνθρώπινης φύσης, τά ὁποῖα ἔχει ὁ κάθε ἄνθρωπος, πλήν τῆς ἁμαρτίας!

Καί αὐτό εἶναι τό ἕνα, τό φοβερό τῆς ἐκτροπῆς τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ. Τά ἄλλα δύο, τά ὁποῖα ἐπισημαίνουν οἱ Πατέρες μας στήν Δ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο εἶναι, ὅτι: Ἄν ἡ θεία φύση «ἀπορρόφησε» τήν ἀνθρώπινη, τότε ἔχομε τή δημιουργία μιᾶς τρίτης φύσης στόν Χριστό, ἡ ὁποία δέν εἶναι οὔτε θεία ἀλλά οὔτε καί ἀνθρώπινη! Ὁπότε, τί εἶναι, τελικά, ὁΧριστός; Καί, τό ἄλλο, τό καί τραγικότερο, εἶναι, ὅτι, ἄν ὁ Χριστός δέν εἶναι καί ἄνθρωπος, τότε ἐμεῖς δέν ἔχομε ἐλπίδα σωτηρίας! Τί σημαίνει, ὅμως, αὐτό;

Ἐμεῖς εἴμαστε ἄνθρωποι. Καί ὡς ἄνθρωποι μποροῦμε καί ἔχομε σχέση καί κοινωνοῦμε μέ τόν συνάνθρωπό μας. Γι᾿αὐτό καί, τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν, ὅταν, πρό πάντων, μεταλαμβάνομε τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ἔχομε τή δυνατότητα νά ἑνωνόμαστε μέ τόν ἄνθρωπο Χριστό. Ἀλλά δέν μένομε ὡς ἐδῶ. Ὄντας ἐμεῖς ἑνωμένοι, ἔτσι, μέ τήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ διά τῆς θείας Κοινωνίας, τότε αὐτή, στή συνέχεια, μᾶς παίρνει καί μᾶς ὁδηγεῖ στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Ὁπότε, εὐθύς, ἀμέσως, ἔρχεται ἡθεία φύση του, ἡθεότητά του, ἡ ὁποία μᾶς προσφέρει τίς δωρεές της καί μᾶς σώζει.

Ἑπομένως, ἄν ὁΧριστός δέν εἶναι καί ἄνθρωπος, ὅπως δίδασκε ὁΜονοφυσιτισμός, τότε ἐμεῖς ἀδυνατοῦμε νά ἑνωθοῦμε μέ τόν Χριστό, δέν μποροῦμε νά ἔχομε, ὅπως λέγουν οἱΠατέρες μας, ὀντολογική-ζωτική σχέση μαζί του, γιατί λείπει ἀπό τόν Χριστό τό ὅμοιό του μέ μᾶς, δηλαδή ἡ ἀνθρώπινη φύση του. Βλέπομε, λοιπόν, γιατί ὁ συναγερμός καί ἡ σύγκληση τῆς Δ΄Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἡ ὁποία κατοχύρωσε, τήν ἀλήθεια, ὅτι ὁ Χριστός εἶναι Θεός, ἀλλά εἶναι καί παραμένει καί ἄνθρωπος, γιατί μόνο μέ αὐτόν τόν τρόπο προσφέρεται ἡ σωτηρία στόν ἄνθρωπο! Ἔτσι, ἀντιλαμβανόμαστε καί τόν λόγο τῆς σημερινῆς Ἑορτῆς.

Δρ. Νίκος Νικολαίδης , Θεολόγος

Πατήστε ΕΔΩ για μορφή pdf