«…μη σκυθρωπάσωμεν, αλλά νίψωμεν τα πρόσωπα ημών…»

«Σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ πρόσωπόν σου νίψαι».

Κυριακή της Τυρινής, αγαπητοί χριστιανοί, η σημερινή. Η Εκκλησία μας, θυμάται το πιο θλιβερό γεγονός της Ιστορίας: Την πτώση και την έξωση των πρωτοπλάστων από τον παράδεισο. Οι ύμνοι του όρθρου σήμερα ήταν λυπητεροί. Παρουσίασαν τον Αδάμ να κλαίει και να παρακαλεί τον παράδεισο να τον δεχτεί πίσω.

 Γι’ αυτό από αύριο ξεκινά η νηστεία. Είμαστε έξω από τον παράδεισο και ζητάμε με τη νηστεία να ξαναγυρίσουμε σ’ αυτόν. Όπως όταν ένα παιδί θέλει να ζητήσει κάτι δυναμικά από τους γονείς του, κλαίει και κτυπά το πόδι του κάτω και φωνάζει και απαιτεί, έτσι και μείς με τη νηστεία απαιτούμε δυναμικά να μας δώσει ο Χριστός το έλεος του. Να μας δεχθεί και πάλι στον παράδεισο. Με την αγία Του Ανάσταση. Γιατί δεν είναι μόνον ο Αδάμ και η Εύα που εξορίστηκαν. Όλοι και όλες μας είμαστε σαν τον ‘Αδάμ’ και σαν την “Εύα”. Όλοι μας ζούμε στην καρδιά μας την απουσία του Θεού. Δεν είμαστε άγιοι. Ζούμε στην λεγόμενη μεταπτωτική κατάσταση. Με τη νηστεία, την προσευχή, την ελεημοσύνη και τις άλλες πνευματικές ασκήσεις της σαρακοστής, εκλιπαρούμε από το Θεό συγχώρεση.

Στο σημερινό ευαγγέλιο, ακούσαμε τον Κύριό μας να μιλά για τη νηστεία. Όχι για την αναγκαιότητά της. Αυτό είναι αυτονόητο. Άλλωστε είχε ξαναμιλήσει γι’ αυτήν. Ο Χριστός σήμερα αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο πρέπει οι χριστιανοί να νηστεύουμε. Οι υποκριτές, λέει ο Χριστός, τονίζουν με την εξωτερική τους εμφάνιση το γεγονός ότι νηστεύουν. Γίνονται σκυθρωποί, κατσούφηδες. Το κάνουν αυτό για να προσελκύσουν πάνω τους τα βλέμματα των άλλων. Να κερδίσουν τη συμπάθεια και τον έπαινό τους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, πήραν την αμοιβή τους. Δηλαδή τον έπαινο των ανθρώπων. Ένιωσαν την κρυφή ικανοποίηση της κενοδοξίας. Της αναγνώρισης των άλλων. «Εσύ όμως όταν νηστεύεις», συνεχίζει ο Κύριος, «να κάνεις το παν για να μην καταλάβει ο άλλος ότι νηστεύεις, να περιποιηθείς τα μαλλιά σου και να νίψεις το πρόσωπό σου· και ο Θεός Πατέρας σου, που σε βλέπει να νηστεύεις στα κρυφά, θα σε αμείψει στα φανερά». Το θέμα της νηστείας είναι τεράστιο και πολυσυζητημένο. Καθημερινά ακούμε διάφορες απόψεις για την νηστεία. Άλλοι μιλούν υπέρ της και άλλοι εναντίον της. Να μερικές από τις ιδέες που ακούμε: Η νηστεία κάνει καλό στην υγεία. Η νηστεία δεν χρειάζεται. Άλλα είναι τα σημαντικά θέματα που πρέπει να δίδουμε σημασία. Δεν μπορώ να νηστέψω γιατί εργάζομαι. Τα παιδιά θα βλάψουν την υγεία τους αν νηστέψουν. Καλύτερα να νηστέψουμε τις κακίες μας. Η νηστεία αφορούσε παλαιότερες εποχές και άλλα. Πολλές από αυτές τις απόψεις έχουν δόσεις αλήθειας. Εκείνο όμως που έχει σημασία για το χριστιανό είναι η διδασκαλία και η πράξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας. Κανένας άγιος, κανένας Πατέρας της Εκκλησίας δεν μίλησε εναντίον της νηστείας. Κανένας δεν την υποτίμησε. Δεν υπάρχει άγιος που δεν νήστευε. Μάλιστα κάποιοι κατηγορούν πολλούς αγίους για υπερβολές ως προς την αυστηρότατη νηστεία τους. Δεν μπορεί με οποιαδήποτε δικαιολογία να αφαιρέσουμε τη νηστεία από την πίστη και  τη ζωή μας. Η νηστεία είναι ένα θεραπευτικό μέσο, ένα φάρμακο για την υγεία της ψυχής, δηλαδή για τη σωτηρία και τον αγιασμό μας. Όπως όμως τα φάρμακα και οι θεραπείες του σώματος πρέπει να χρησιμοποιούνται με τον σωστό τρόπο και με τη σωστή δοσολογία, αλλιώς κάνουν ζημιά, έτσι και το άριστο μέσο της νηστείας πρέπει να χρησιμοποιείται σωστά για να φέρει αποτέλεσμα και να μην ζημιώσει τον χριστιανό.

Η Εκκλησία καθιέρωσε τις μέρες και τον τρόπο της νηστείας. Ο κάθε χριστιανός όμως, οφείλει να συμβουλεύεται τον πνευματικό του πατέρα και για το θέμα της νηστείας. Ο πνευματικός θα κρίνει, σύμφωνα με τις συνθήκες του καθενός μας, πόση και τι νηστεία θα κάνει ο καθένας. Η εντολή του πνευματικού είναι η εντολή της Εκκλησίας για τον κάθε χριστιανό. Ούτε καταργούμε αυθαίρετα νηστείες αλλά ούτε και κάνουμε μόνοι μας αυστηρότερες νηστείες. Τα δύο άκρα έχουν εγωισμό και βγάζουν τον πιστό από την ορθή πορεία προς το Θεό. Ένα λάθος που γίνεται, είναι να καταλύει ο χριστιανός την νηστεία όταν βρίσκεται μαζί με άλλους. Με τη δικαιολογία ότι δεν θέλει να δουν οι άλλοι ότι νηστεύει. Εφαρμόζει δηλαδή, όπως λέει, τα λόγια του σημερινού ευαγγελίου. Αυτό θέλει προσοχή. Ναι, ο Κύριος είπε στο σημερινό ευαγγέλιο να μην δείχνουμε τη νηστεία μας για να κερδίσουμε τον έπαινο των ανθρώπων. Σίγουρα δεν προσπαθούμε να δείξουμε την νηστεία μας. Όπως και κάθε άλλη άσκηση ή αρετή. Την προσευχή, τον εκκλησιασμό, την ελεημοσύνη μας. Δεν ανακοινώνουμε την όποια καλή πράξη μας. Γιατί τότε ήδη πήραμε την αμοιβή μας από τους ανθρώπους. Σίγουρα η πνευματική μας ζωή πρέπει να γίνεται αθόρυβα, “εν τω κρυπτώ”, στα βάθη της καρδιάς μας. Ο Θεός βλέποντας τον πνευματικό μας αγώνα να γίνεται στα κρυφά και μόνο από αγάπη σε Αυτόν, θα μας αμείψει πλούσια με την Άκτιστη Χάρη Του. Όμως αυτό δεν πρέπει να γίνεται αφορμή να καταργούμε τη νηστεία ή να μην κάνουμε γενικά το καλό. Όπως για παράδειγμα όταν είμαι κάπου και προσφέρεται μη νηστήσιμο φαγητό σε μέρα νηστείας. Θα προσπαθήσω να μην δείξω εγωιστικά ότι νηστεύω, αλλά σίγουρα δεν θα καταλύσω. Πάντα με ευγένεια και αγάπη. Χωρίς να προσβάλω ή κατακρίνω κανένα. Χωρίς να δημιουργώ προβλήματα. Αν μας ρωτήσουν: «Νηστεύεις;» θα πούμε: «Προσπαθώ, αφού είναι νηστεία, να νηστέψω». Αυτό δεν είναι υποκρισία αλλά θαρραλέα ομολογία πίστεως. Υποκρισία θα ήταν να παριστάνω ότι νηστεύω όταν είμαι με άλλους, για να κερδίσω τον έπαινό τους και να μην νηστεύω όταν είμαι μόνος. 

Άλλωστε στις πιο πολλές περιπτώσεις σήμερα, η πνευματική ζωή δεν προσπορίζει επαίνους αλλά ειρωνείες και αρνητικά σχόλια. Δηλαδή κάποιοι δεν νηστεύουν για να αποφύγουν την απόρριψη, για να αρέσουν στους άλλους. Ο χριστιανός δεν επηρεάζεται ούτε από τους επαίνους, ούτε από τα αρνητικά σχόλια εις βάρος του. Κάνει αυτό που ξέρει καλά, ότι τον βοηθά να ζήσει την παρουσία του Χριστού στη ζωή του. Εκείνο που ενδιαφέρει τον χριστιανό είναι να πορεύεται την οδό της σωτηρίας, του αγιασμού και της Θέωσης. Αυτή την πορεία καλούμαστε, αδελφοί μου, να ακολουθήσουμε πιο έντονα και αποφασιστικά από αύριο. Ένας ύμνος που θα ακούσουμε αύριο, την Καθαρά Δευτέρα στον όρθρο, λέγει: «Φαιδρώς εισδεξώμεθα, της Νηστείας την είσοδον πιστοί· και μη σκυθρωπάσωμεν, αλλά νίψωμεν τα πρόσωπα ημών, απαθείας τω ύδατι…». Δηλαδή να υποδεχθούμε με χαρά την αρχή της νηστείας και να μη γίνουμε σκυθρωποί αλλά, όπως μας παραγγέλλει ο Κύριος, να νίψουμε τα πρόσωπά μας με το νερό της απαθείας».

 Καλό Στάδιο και καλή Ανάσταση!