Στη σημερινή ευαγγελική περικοπή ο ευαγγελιστής Λουκάς μάς μιλά για μια ανάβαση και μια κατάβαση. Ο Ζακχαίος ανεβαίνει πάνω στη συκαμινιά, αυτό δείχνει και την ψηλή κοινωνική και οικονομική θέση που κατείχε. Ήταν πολύ πλούσιος, γιατί ήταν αρχιτελώνης, δηλαδή αρχιεισπράκτορας των φόρων. Τεράστια ποσά από τους φόρους αυτούς κατέληγαν στην τσέπη του. Και το χρήμα ήταν το αποτέλεσμα της απάτης, της ψευτιάς και της αδικίας σε βάρος των φτωχών.

Πολλοί άνθρωποι της σημερινής εποχής, με οικονομικά προβλήματα ή χωρίς οικονομικά προβλήματα, νιώθουν πολύ ανήσυχοι. Νιώθουν ένα κενό και μια εσωτερική ανησυχία. Τι θα γίνει στο μέλλον; Ποια θα είναι η πορεία της ζωής;

Η απάντηση στο ερώτημα  αυτό είναι το παράδειγμα του Ζακχαίου. Είμαστε κι εμείς «μικροί τη ηλικία», δηλαδή πολύ μικροί στο ηθικό ανάστημα, και γι’ αυτό μόνο με μια ανάβαση κάπου ψηλά θα μπορέσουμε να δούμε τον Κύριο και να βρούμε την πραγματική σωτηρία. Κατόπιν χρειάζεται και μία κατάβαση, δηλαδή ταπείνωση. Όπως ο Ζακχαίος άκουσε το «σπεύσας κατάβηθι, σήμερον γαρ εν τω οίκω σου δει με μείναι» και έτρεξε να κατεβεί από τη συκομορέα, για να υποδεχτεί τον Χριστό μέσα στο σπίτι του και μέσα στην ψυχή του, έτσι κι εμείς πρέπει να ταπεινωθούμε και να δεχτούμε μέσα στην ψυχή μας τον ίδιο τον Χριστό. Να βγάλουμε κάθε άλλο από την ψυχή μας, κάθε κακία και υπερηφάνεια και να βάλουμε τον Χριστό.        

Η μεταβολή που πρέπει να γίνει στην ψυχή μας πρέπει να είναι μεταβολή ανανέωσης και αναζωογόνησης. Ο Ζακχαίος αρχίζει την έμπρακτη μετάνοιά του  «Και όσους αδίκησα στη ζωή μου θα τους τα δώσω τετραπλάσια». Έτσι κι εμείς, μέσα από το μυστήριο της εξομολόγησης, πρέπει να δείξουμε έμπρακτα τη μετάνοια μας και την αλλαγή τρόπου ζωής. Ο Χριστός είναι η ζωή, η χαρά και η απάντηση σε κάθε ερώτημα που μας απασχολεί.  

Αυτή είναι η σωτηρία  για την οποία μίλησε ο Χριστός: «Σήμερον σωτηρία τω οίκω τούτω εγένετο». Μόνο με τον Χριστό λαμβάνουμε τη σωτηρία, φεύγει η εσωτερική ταραχή, έρχεται η ειρήνη και η χαρά στη ζωή. Μόνο κοντά στο Χριστό παράγουμε καρπούς τελειότερους και ωραίους.  Τότε θα ζούμε την αληθινή ελευθερία, γιατί δεν θα είμαστε δέσμιοι των υλικών αγαθών και των κακών έξεων και παθών μας.

Προηγείται η θυσία των υλικών αγαθών για την αγάπη του Χριστού και των ανθρώπων, ακολουθεί η ελευθερία από τα δεσμά των υλικών παθών μας και έρχεται μετά η συνάντηση με τη θεία χάρη. Αυτή είναι η αληθινή ανάβαση που ανέβηκε ο Ζακχαίος και όχι εκείνη του δέντρου. Και ανέβηκε, γιατί κατέβηκε από τη φιλαυτία και πορεύθηκε στην φιλοθεΐα και στη φιλαδελφία. Με την υλική πτωχεία έγινε πλούσιος πνευματικά. Περιουσία του έγινε ο Χριστός.

Μετά  από τέτοια ανακάλυψη ο άνθρωπος θα σιχαίνεται πλέον τα κέρδη και τα πλούτη. Θα νιώθει χαρά όχι από τα επίγεια πλούτη, αλλά από τα ουράνια. «Μη θησαυρίζετε θησαυρούς επί της γης όπου σης και βρώσις αφανίζει και όπου κλέπται διορύσσουσι και κλέπτουσι. Θησαυρἰζετε δε υμίν θησαυρούς εν ουρανώ…».

Άραγε, αδελφοί μου, θα μπορέσουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι όσο επιμένουμε στη μεγαλύτερη απόκτηση υλικών αγαθών για την ατομική μας απόλαυση, τόσο απομακρυνόμαστε από το Θεό και την ψυχική μας σωτηρία; Αν δεν το καταλαβαίνουμε ας το ακούσουμε στο σημερινό ευαγγέλιο. Το δίδαγμά του ας μας ξυπνήσει. Για να δούμε τον Χριστό δεν αρκούν οι εξωτερικές γνώσεις. Πρέπει να χαμηλώσουμε, για να αυξηθεί το πνευματικό μας ανάστημα και να συναντήσουμε το Χριστό.  

Αλέξανδρος Ταπάκης, Θεολόγος