Ανοίγουμε από σήμερα την πνευματική και κατανυκτική περίοδο του Τριωδίου, καθώς λαμβάνει το όνομά της από το λειτουργικό βιβλίο της Εκκλησίας μας που λέγεται Τριώδιο και του οποίου ξεκινάει η χρήση στις Ιερές Ακολουθίες από σήμερα.

Τα δύο πρόσωπα της σημερινής παραβολής βρίσκονται στον ιερό χώρο του Ναού για να προσευχηθούν. Από την πρώτη όμως στιγμή γίνεται φανερό το βαθύτερο εσωτερικό περιεχόμενο της ψυχής τους. Ο Φαρισαίος, δεν μπορεί να κρύψει την υπεροψία και την έπαρση του. Στέκεται με το βλέμμα στραμμένο στον ουρανό, στο μέσο του Ναού ώστε να είναι ορατός από όλους κατά την διάρκεια της προσευχής του. Κατέκρινε τους συνανθρώπους του, τους οποίους ο ίδιος θεωρούσε αμαρτωλούς ευχαριστώντας το Θεό που δεν είναι όμοιος με αυτούς «ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης».

Αν διαβάσουμε τους Πατέρες της Εκκλησίας, θα δούμε ότι μάς αποτρέπουν να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους· οι άγιοι μάλιστα, ακόμα κι όταν κατόρθωναν να αποκτήσουν όλες τις αρετές, θεωρούσαν πάντα τον εαυτό τους ως οφειλέτη απέναντι στον Θεό, ως αχρείο δούλο που απλά έκανε το καθήκον του, και μάλιστα στο ελάχιστο. Δεν εξαγοράζουμε, την Βασιλεία του Θεού με την αξία μας, αλλά μάς εξηγόρασε ο Χριστός από την κατάρα του νόμου με το τίμιο αίμα του. Αν νομίσουμε πως πετύχαμε κάτι, τότε εύκολα θα πέσουμε στην αυτοδικαίωση, στην υπερηφάνεια, στην κατάκριση του πλησίον, στην οργή, στην αγανάκτηση, στον φθόνο, στη συκοφαντία και σε κάθε άλλο κακό. Πονηροί, όμως, καρποί δεν βγαίνουν από αγαθά δένδρα.

Αντίθετα, ο Τελώνης προσεύχεται με ταπείνωση. Ζητά με συντριβή καρδίας από τον Θεό να μην τον εγκαταλείψει παρά την αμαρτωλότητά του και να του παράσχει την θεϊκή Του βοήθεια. Έχει συναίσθηση των πράξεών του, γνωρίζει ότι δεν είναι τέλειος και γι αυτό η προσευχή του γίνεται ένας αγώνας για να κερδηθεί ο χαμένος δρόμος, και για να έλθει ο Θεός βοηθός στις ατέλειες. Η θέρμη της προσευχής του, το αίσθημα αυτογνωσίας, η αυτοκατάκριση, η ταπείνωση και η συντριβή που επιδεικνύει, καταφέρνουν να ελκύσουν τη συγγνώμη του Θεού, την αγάπη Του, την κραταιά Του προστασία, και έχουν τη δύναμη να μεταμορφώσουν τη ζωή του Τελώνη, οδηγώντας τον μέσα από την μετάνοια στην πραγματική δικαίωση ενώπιον του Θεού.

Ας έχουμε πάντα  στο μυαλό μας την εικόνα του τελώνη, κι ας τον μιμούμαστε στην προσευχή, μέσω  της νηστείας, της ταπείνωσης, στην μετάνοια. Ας έχουμε προ οφθαλμών μας το μέγεθος των δικών μας αμαρτιών και ας ανακράξωμεν κι εμείς τα ίδια λόγια, «ὁ Θεός, ἰλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ», ώστε όπως εκείνος, έτσι κι εμείς, να αξιωθούμε του απείρου ελέους του φιλανθρώπου Θεού, τόσο στην παρούσα ζωή όσο και στην μέλλουσα.

Αμήν.

Μετ’ ευχών πατρικών,

ο Μητροπολίτης Ταμασού και Ορεινής Ησαΐας.

Κυριακή, 13 Φεβρουαρίου 2022