Το απόγευμα της Τρίτης, 21 Νοεμβρίου 2023, στο Συνοδικό της Μητροπόλεως Ταμασού και Ορεινής στο Επισκοπειό έλαβε χώρα η διάλεξη του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Γεωργίου με θέμα «η διαχρονική θέση της εκκλησίας της Κύπρου στους αγώνες του Ελληνισμού». 

Η διάλεξη διεξήχθη στα πλαίσια του «Ταμάσιου» Ελεύθερου Ανοικτού Πανεπιστημίου, το οποίο βρίσκεται υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Κύπρου και της Ιεράς Μητροπόλεως Ταμασού.

Στον σύντομο χαιρετισμό του ο Μητροπολίτης κ. Ησαΐας ευχαρίστησε τον Μακαριώτατο για την αποδοχή της πρόσκλησης να παραθέσει αυτή τη σημαντική για την Κύπρο και το λαό της διάλεξη.

Στην ομιλία του ο Μακαριώτατος αναφέρθηκε στην προσφορά της Εκκλησίας στους αγώνες του έθνους, του ευρύτερου ελληνισμού, στην ανάκτηση και προάσπιση της ελευθερίας της Κύπρου, το ρόλο που διαδραματίζει η Εκκλησία στη ζωή του Κυπριακού λαού, στην ευθύνη της Εκκλησίας απέναντι «στο δύσκολο σήμερα και στο δυσκολότερο αύριο». «Πρωτοπόρος στις μετά Χριστό αιώνες υπήρξε η Εκκλησία της Κύπρου επικεφαλής του λαού της», τόνισε ο Μακαριώτατος. 

Επίσης, αναφέρθηκε ο Μακαριώτατος στον αγώνα του 1821 και όσους ακολούθησαν ύστερα από αυτόν. Πρώτος Κύπριος μάρτυρας στον αγώνα της παλιγγενεσίας ήταν ο Ιωαννης Καρατζιάς από τη Λευκωσια, νεωκόρος του ελληνικού ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Βουδαπέστη, που μαρτύρησε μαζί με το Ρήγα Φεραίο, τον Ιούνιο του 1798. Μέλη της Φιλικής Εταιρείας ήσαν αρκετοί Κύπριοι κληρικοί του εξωτερικού όπως ο Θεόφιλος Θησεύς, ανιψιός του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, ο Αρχιεπίσκοπος Δημητσάνης Φιλόθεος Χατζής καινό Μητροπολίτης Νικομηδείας Αθανάσιος Καρύδης. 

Πολλοί ήσαν οι Κύπριοι που έλαβαν μέρος σε επιχειρήσεις κατά των Τούρκων στην Ηπειρωτική Ελλάδα. Αρκετοί σκοτώθηκαν στη μάχη των Αθηνών στο 1826. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ο Κολοκοτρώνης γράφει για τον Κύπριο Νικόλαο Θησέα, τον συγγενή του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, ότι δαπανούσε πάντοτε εξ ιδίων του και δεν καταδέχθει να επιβαρύνει εις ουδεμία περίπτωση το εθνικό ταμείο». 

Τέλος, ο Κύπρου Γεώργιος ανέφερε τα εξής: «έχουμε και κάποιες αξιώσεις από την μητέρα πατρίδα μεγαλύτερες από τη φραστική συμπαράσταση. Δεν εννοώ την Εκκλησία και το λαό που μας βοήθησαν διαχρονικά πέρα και από τις δυνάμεις τους. Εννοώ τις εκάστοτε κυβερνήσεις και τους πολιτικούς. Δεν είμαστε Έλληνες της διασποράς που ζητούμε στήριξη για να διατηρήσουμε τη γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμά μας εν γη αλλοτρία. Είμαστε φύτρα της ίδιας φυλής, Έλληνες κι εμείς, που κατοικούμε στον χώρο αυτό με ελληνική ιστορία αιώνων όσο και η Αθήνα όσο και η Σπάρτη. Πρέπει να καταλάβουμε ότι είναι κοινή η μοίρα του Ελληνισμού.

Ζητούμε τη δυναμική στήριξη των δικαίων μας από την Ελλαδα στη διεθνή σκηνή, συναίσθηση ότι είμαστε αδιάσπαστο τμήμα του έθνους. Να καταλάβει η Ελλάδα ότι υπερασπίζοντας την Κύπρο υπερασπίζεται τον ίδιο τον ελλαδικό χώρο».

Την παρουσίαση και τον συντονισμό είχαν ο κ. Πέτρος Παπαπολυβίου, Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου, και ο κ. Γιώργος Γεωργίου, καθηγητής γλωσσολογίας και διευθυντης της Ακαδημίας Κυπροπαίδειας. 

Παρέστησαν ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κωνσταντιανής κ. Κοσμάς εκ του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, οι Υπουργοί Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας κα Αθηνά Μιχαηλίδου, η οποία εκπροσώπησε τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και ανέγνωσε σύντομο

χαιρετισμό, και Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κα Άννα Κουκκίδη Προκοπίου, ο Πρέσβης της Ελλάδος στην Κύπρο, κ. Ιωάννης Παπαμελετίου, ο Πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος κ. Νικόλας Παπαδόπουλος, ο Διοικητής της ΕΛΔΥΚ , Συνταγματάρχης Παναγιώτης Κεραμιδάς, εκπρόσωποι κοινοβουλευτικών κομμάτων, ο αντιδήμαρχος Λακατάμειας κ. Μάκης Τσουλούπας, ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου, κ. Τάσος Χριστοφίδης, ο πρόεδρος της ένωσης κοινοτήτων  κ. Ανδρέας Κιτρομηλίδης, ο πρώην Αρχηγός Αστυνομίας, κ. Κύπρος Μιχαηλίδης, ο προεδρος του συνδέσμου αποστράτων αξιωματικών Κυπριακού Στρατού κ. Αλέξης Χαραλάμπους, κληρικοί, κοινοτάρχες, Θρονικοί επίτροποι, μέλη χριστιανικών συνδέσμων και εκκλησιαστικών επιτροπών.

Ακολούθησε δεξίωση προς τιμή του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου.